Ai gây ra oan sai ở Thủ Thiêm?

Sáng nay (7/11), Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Thành Phong tiếp tục gặp gỡ hơn 100 hộ dân đang khiếu nại vì có nhà đất bị thu hồi tại dự án Khu đô thị mới Thủ Thiêm sau khi một số sai phạm trong quá trình triển khai đã được Thanh tra Chính phủ làm rõ, song những quan chức nào đã gây ra oan sai thì vẫn chưa lộ diện và nguyện vọng của người dân là cần làm rõ và xử lý nghiêm.

Tiếp xúc với Đoàn Đại biểu Quốc hội, người dân Thủ Thiêm sử dụng bản đồ để chỉ ra nhà đất bị cưỡng chế giải tỏa nằm ngoài ranh quy hoạch của dự án

Không chỉ kiến trúc sư trưởng chịu trách nhiệm

Thông báo của Thanh tra Chính phủ (TTCP) công bố ngày 7/9 vừa qua khẳng định khu 4,3 ha thuộc Khu phố 1 (phường Bình An, quận 2) nằm ngoài ranh quy hoạch Khu ĐTM Thủ Thiêm đã được Thủ tướng phê duyệt tại Quyết định số 367/TTg. Việc thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư với phần diện tích 4,3 ha này là chưa đủ cơ sở pháp lý. Nguyên nhân dẫn đến oan sai, thông báo của TTCP đã chỉ ra vào năm 1998, Kiến trúc sư trưởng TPHCM ký Quyết định số 13585 phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/2.000 Khu ĐTM Thủ Thiêm, trong đó bổ sung vào quy hoạch khoảng 4,3 ha thuộc khu phố 1, phường Bình An. Việc quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/2.000 thuộc thẩm quyền của UBND TPHCM. Kiến trúc sư trưởng đã phê duyệt quy hoạch trái thẩm quyền, khi chưa được Thủ tướng chấp thuận điều chỉnh tăng, giảm diện tích.

Người đã trực tiếp ký Quyết định số 13585 tại thời điểm ấy là Kiến Trúc sư trưởng TPHCM Lê Văn Năm. Trao đổi với báo chí mới đây, ông Lê Văn Năm nói nếu có thiếu sót, bản thân ông sẽ phải chịu kiểm điểm cá nhân. Sự việc xảy ra đã lâu, hiện nay mọi thứ đã thay đổi nhiều nên ông không thể nắm rõ việc ký Quyết định 13585 phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/2.000 dự án khu ĐTM Thủ Thiêm có đúng thẩm quyền hay không.

Tuy nhiên, ông Năm khẳng định khi ký duyệt bất cứ cái gì liên quan đến dự án Khu ĐTM Thủ Thiêm, cá nhân ông luôn tuân thủ các trình tự, thủ tục quy định. “Lúc đó UBND TPHCM giao kiến trúc sư trưởng ký các quyết định phê duyệt quy hoạch 1/2.000. Riêng đối với dự án Khu ĐTM Thủ Thiêm, tôi thấy lớn quá nên đã trình UBND TPHCM. Tuy nhiên, sau đó UBND TPHCM có văn bản giao lại yêu cầu tôi làm”, ông Lê Văn Năm cho hay.

Vi phạm của ông Lê Văn Năm thực tế chỉ là phần nổi của tảng băng. Mọi oan sai bắt nguồn từ việc chính quyền TPHCM đã làm trái ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, không thực hiện việc thu hồi đất, xây dựng khu tái định cư 160 ha cho người dân tại các phường lân cận và giáp với Khu trung tâm ĐTM Thủ Thiêm. Thay vào đó, UBND TPHCM đã tự ý chuyển vị trí tái định cư ra nhiều địa điểm và cách xa trung tâm khu ĐTM Thủ Thiêm mà không báo cáo xin ý kiến Thủ tướng.

“Hô biến” 160 ha đất tái định cư

Ngày 22/2/2002, Phó Thủ tướng Nguyễn Công Tạn đã ký công văn hỏa tốc số 190/CP-NN cho phép UBND TPHCM thu hồi 160 ha tái định cư thuộc 5 phường An Khánh, Bình An, Bình Khánh, An Lợi Đông và Thủ Thiêm (quận 2)... nhằm ngăn chặn việc lấn chiếm, mua bán đất trái pháp luật đang diễn ra. Công văn nêu rõ “việc triển khai phải phù hợp với Quyết định 367/TTg của Thủ tướng phê duyệt”.

Thay vì thực hiện theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, ngày 6/3/2002, UBND TPHCM có Công văn số 718/UB-ĐT giao Sở Địa chính-Nhà đất, Kiến trúc sư trưởng, UBND quận 2, TPHCM… xác định rõ địa điểm, diện tích và ranh giao đất của 930ha (bao gồm 770ha xây dựng Khu ĐTM Thủ Thiêm và 160ha xây dựng tái định cư). Công văn 718 gợi ý: “Nếu thiếu, cho phép điều chỉnh diện tích đất các dự án trên địa bàn quận 2 để đảm bảo đủ diện tích theo phê duyệt của 

Chính phủ”.

“Thành phố đừng xin lỗi người dân nữa, hãy xử lý các cán bộ sai phạm. Tại sao người làm sai không đứng ra xin lỗi mà để người khác xin lỗi. Chúng tôi không cần xin lỗi. Mỗi lần xin lỗi là một lần xát muối vào nỗi đau của chúng tôi”. Ông Cao Thanh Ca, một người dân ở Thủ Thiêm

Hơn nửa tháng sau, vào ngày 22/3/2002, Văn phòng UBND TPHCM có văn bản số 77/TB-VP truyền đạt ý kiến của Chủ tịch UBND TPHCM Lê Thanh Hải về điều chỉnh diện tích khu trung tâm Thủ Thiêm. Theo đó, ông Lê Thanh Hải giao “Kiến trúc sư trưởng thành phố, Giám đốc Sở địa chính-nhà đất có trách nhiệm cắm mốc giao đủ 770 ha đất của khu trung tâm, theo giải pháp bổ sung diện tích khu tái định cư Bình Khánh vào khu trung tâm ĐTM Thủ Thiêm (hơn 40ha), đồng thời, rà soát lại quỹ đất trên địa bàn quận 2 đề xuất phạm vi giao đủ 160 ha tái định cư”.

Cũng trong ngày 22/3/2002, Văn phòng UBND TPHCM tiếp tục có công văn hỏa tốc số 78/TB-VP thông báo kết luận của Chủ tịch TPHCM Lê Thanh Hải, nêu rõ: “Diện tích đất dành cho khu tái định cư (160ha) … không nhất thiết nằm tại một địa điểm, có thể bố trí từ 3, 4 địa điểm trên địa bàn quận 2”, chỉ dành một khu vực khoảng 10-20 ha tái định cư gần Khu đô thị Thủ Thiêm.

Từ một khu tái định cư 160 ha tập trung ở cạnh khu trung tâm ĐTM Thủ Thiêm, UBND TPHCM đã “hô biến” thành 6 địa điểm, đẩy người dân đi xa, trong đó có những nơi cách trung tâm Khu ĐTM Thủ Thiêm gần 15 km như phường Thạnh Mỹ Lợi, phường Cát Lái. Tại ba phường Bình Khánh, An Phú, An Khánh gần trung tâm ĐTM Thủ Thiêm, UBND TPHCM không giải quyết tái định cư bằng nền đất mà cho xây hàng loạt chung cư cao tầng với quy mô 12.500 căn hộ. 160 ha đất tiếp giáp khu trung tâm ĐTM Thủ Thiêm lẽ ra bố trí tái định cư cho người dân, UBND TPHCM giao cho các đại gia làm dự án thương mại.

Thông báo của TTCP đã chỉ ra rằng, UBND TPHCM đã vi phạm các quy định của pháp luật trong việc lập, trình, phê duyệt quy hoạch và thu hồi đất trong phạm vi khu tái định cư 160 ha thuộc 05 phường đã được Thủ tướng phê duyệt.

Cụ thể: TPHCM đã phê duyệt quy hoạch, chấp thuận chủ trương tạm giao, thu hồi và giao đất cho 51 dự án với tổng diện tích 144,6 ha để đầu tư kinh doanh nhà ở, văn phòng, khu vui chơi, giải trí, công trình công cộng… sau khi Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt quy hoạch khu tái định cư. Hậu quả là Thủ Thiêm không đủ đất để bố trí tái định cư theo quy hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, dẫn đến, làm phá vỡ quy hoạch được duyệt.

Việc UBND TPHCM tùy tiện điều chỉnh 160 ha đất tái định cư bằng cách chia nhỏ và bố trí ở các phường Thạnh Mỹ Lợi, Cát Lái, đưa người dân Thủ Thiêm đi xa nơi ở cũ, không nằm trong quy hoạch ban đầu là không thực hiện đúng chỉ đạo “tái định cư phải sát hoặc liền kề khu trung tâm” của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định 367, gây bức xúc cho người dân.

Kiểm điểm cán bộ sai phạm trong tháng 11

Liên quan đến khu tái định cư 160 ha bị “xẻ thịt”, theo Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Thiện Nhân, trước khi trình Chính phủ bản đồ quy hoạch tỷ lệ 1/2000, UBND TPHCM lại không trình bản đồ quy hoạch 1/5000. UBND TPHCM cũng không trình 160 ha tái định cư mà chỉ trình có 42ha; phần còn thiếu (hơn 113 ha) không báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Điều đó là sai. Ban Thường vụ Thành ủy, UBND thành phố thấy được trách nhiệm của thành phố qua các nhiệm kỳ và sẽ yêu cầu những cá nhân liên quan sai phạm phải kiểm điểm trách nhiệm trong tháng 11. Kiểm điểm xong, mức độ sai phạm đến đâu sẽ xử lý đến đó.