"Dân chủ" hay "dân chửi"?

Ngày 26/10/2020, BPSOS đã tổ chức một buổi hội thảo trực tuyến để bàn cách “ứng phó biện pháp đàn áp tự do Internet tại Việt Nam”. Hội thảo có 4 khách mời, là Trịnh Hữu Long (Luật khoa Tạp chí), Nguyễn Đình Thắng (BPSOS), Phil Robertson (HRW), và Steven Adair (Volexity).

Trong hội thảo, các khách mời đã thảo luận về 3 hoạt động mà họ cho rằng Nhà nước Việt Nam đã thực hiện để vi phạm quyền tự do ngôn luận trên Internet. Số này bao gồm hacking, việc dùng “dư luận viên”, và việc hợp tác với Facebook, Google để kiểm duyệt bài viết.

Về mặt giải pháp, Trịnh Hữu Long đề xuất 5 hướng giải quyết mới, bao gồm:

(1) “Những nhà hoạt động riêng lẻ phải chung sức cho những sáng kiến tập thể có tổ chức hơn”

(2) “Cần đầu tư vào việc tạo ra các mảng truyền thông độc lập”

(3) “Lập ra những nguồn thông tin đáng tin cậy bằng Anh ngữ”

(4) “Thêm những khóa huấn luyện người đấu tranh và người làm báo độc lập”

(5) “Giảm sự lệ thuộc vào Facebook và Google để tìm cách đa dạng hóa cách tiếp cận người dân”

Còn Phil Robertson nói HRW biết một số nghiên cứu về lực lượng “dư luận viên”, và “mong muốn phối hợp với Facebook để ngăn chặn họ”.

Đây không phải là lần đầu tiên giới chống đối đặt ra những vấn đề này. Năm 2018, khi Luật An ninh Mạng được thông qua, Trịnh Hữu Long và Phạm Đoan Trang đã kêu gọi cộng đồng chuyển sang dùng mạng xã hội Minds để thay thế Facebook. Đoan Trang lớn tiếng tuyên bố rằng chiến dịch tẩy chay Facebook sẽ dạy cho Facebook một bài học, và buộc Facebook phải trở lại tôn trọng nhân quyền. Tuy nhiên, rõ ràng Đoan Trang đã ảo tưởng sức mạnh: đa phần giới chống đối, bao gồm cả Trang và Long, đã tiếp tục dùng Facebook, nghiện Facebook, và lệ thuộc vào Facebook cho đến thời điểm hiện tại.

Qua việc cả Facebook lẫn nước Mỹ đều bỏ rơi giới dân chửi để cộng tác với Chính phủ Việt Nam, có thể thấy thứ thật sự ngự trị trong xã hội phương Tây là đồng tiền, chứ không phải là nhân quyền và dân chủ. Hệ giá trị của phương Tây đang gặp khủng hoảng, và Việt Nam không thể rập khuôn sao chép hệ thống chính trị của phương Tây. Các nhà dân chửi cần thừa nhận thực tế này và điều chỉnh đường lối hoạt động, thay vì tiếp tục sống trong ảo tưởng rằng Mỹ là khuôn mẫu duy nhất đúng mà thế giới phải bắt chước.